De Duitse pedagoog Peter Petersen is de bedenker van het Jenaplan. In zijn ideeën over opvoeding was Petersen een volgeling van Pestalozzi. De centrale gedachte van Pestalozzi was dat iedereen erin kan slagen het ware mens-zijn te realiseren, ongeacht zijn positie en capaciteiten. Petersen heeft de denkbeelden van Pestalozzi praktisch uitgewerkt in het Jenaplanonderwijs. In Nederland stond Suus Freudenthal-Lutter aan de wieg van het Jenaplanonderwijs. In 1962 richtte zij in Utrecht de eerste Jenaplanschool op. Inmiddels zijn er in Nederland ruim tweehonderd Jenaplanscholen.
Wat is een Jenaplanschool
Een Jenaplanschool is een gemeenschap van kinderen, (groeps-)medewerkers en ouders. Juist omdat kinderen zoveel van elkaar verschillen, kunnen ze veel van elkaar leren. Om die reden worden ze op een Jenaplanschool in stamgroepen geplaatst die bestaan uit kinderen van verschillende leeftijden, zoals dat ook in een gezin het geval is. Elke stamgroep heeft een groepsruimte, die samen met de kinderen ingericht is en beheerd wordt. Zo leren ze verantwoordelijk te zijn voor hun eigen ruimte.
De kinderen
Het onderwijs op een Jenaplanschool is gericht op de opvoeding van kinderen en omvat daarom veel
meer dan het aanleren van alleen schoolse kennis. Kinderen leren door deel te nemen aan de vier basisactiviteiten van het Jenaplanonderwijs: spreken, werken, spelen en vieren. In de schoolgemeenschap proberen alle teamleden ‘pedagogische situaties’ te creëren, dat wil zeggen omstandigheden waarin kinderen zich prettig voelen en hun leergierigheid wordt geprikkeld.
De medewerkers
Groepsmedewerkers functioneren op een Jenaplanschool als professionele opvoeders. De groepsmedewerker beschikt over een pedagogische houding die gekenmerkt wordt door echtheid, belangstelling voor kinderen en hun leef- en belevingswereld, respect, fijngevoeligheid en wederkerigheid, uitdaging tot groei, maatschappelijk engagement en een democratische houding, speelsheid en humor.
De ouders
Ouders hebben een deel van de opvoeding van hun kinderen aan de school overgedragen, maar ze spelen in het onderwijs op allerlei niveaus een belangrijke rol. Als ouders-school en kind vorm je samen een gemeenschap waarbij het van belang is samen op te trekken, samen het kind te volgen en uit te dagen. Hiervoor vinden we het belangrijk regelmatig met ouders te overleggen over hun eigen kind maar ook over ontwikkelingen op de school als geheel. We betrekken de ouders dan ook actief bij verschillende onderdelen van het leerproces.